Emmanuel Kant


Zagłębiając się w biografię Emmanuela Kanta dowiemy się między innymi że żył on na przełomie osiemnastego oraz dziewiętnastego wieku dożywając równo osiemdziesiątego roku życia. Znany będzie przede wszystkim jako filozof, oprócz tego był także profesorem na uniwersytecie w Królewcu, gdzie zajmował się wykładaniem logiki i jednocześnie metafizyki. Jeśli chodzi o filozofię znany był przede wszystkim z powodu stworzenia filozofii transcendentalnej oraz krytycznej. Oba te przypadki opierały się na stwierdzeniu, że podmiot danych badań jest warunkiem do poznania przedmiotu. Oprócz tego za jego najważniejszy z wkładów w rozwój filozofii starego kontynentu było zniesienie opozycji, która miała miejsce pomiędzy racjonalizmem oraz filozofią empiryczną. Do osiągnięć kantyzmu dodatkowo odwoływała będzie się kontynuacja tejże myśli, czyli neokantyzm oraz fenomenologia, czy też pozytywizm logiczny, który rozwijany był już przez Comte. Emmanuela Kanta zaliczyć będziemy raczej do grupy filozofów którzy w czasie swojego działania wzbudzali liczne i skrajne emocje, do dzisiaj będzie z resztą tak samo.

Przez całe swoje życie Kant związany był z Królewcem, który obecnie nosi nazwę Kaliningradu. Jego ojciec pracował jako rzemieślnik, matka natomiast zajmowała się domem. W czasach swojego dzieciństwa kant otrzymał bardzo surowe pochodzące od luteranów wykształcenie. W latach czterdziestych wieku osiemnastego kiedy ma już szesnaście lat rozpoczyna swoje studia filozoficzne na uniwersytecie właśnie w Królewcu. Na tymże uniwersytecie poświęca się przede wszystkim studiom przyrodniczym. Studnia uniwersyteckie kończy natomiast pracą, która dotyczyła właśnie filozofii, przez cały ten okres zgłębiał on koncepcję różnych myślicieli, przede wszystkim Leibniza. Sześć lat później po rozpoczęciu nauki umiera jego ojciec i zmuszony jest on do zaprzestania edukacji. Aby zarobić na utrzymanie podejmuje się prowadzenia lekcji prywatnych w okolicznych mniejszych miejscowościach i jednocześnie cały czas prowadzi badania filozoficzne starając się opublikować nowe pracy co okres kilku kolejnych lat. Stałą pracę zdobywa dopiero ponad dziesięć lat później, zostaje pracownikiem uczelni. Pensja ta nie była jednak wysoka i cały czas dorabiał sobie poprzez prywatne lekcje. Podobno chęć do udzielania korepetycji tłumaczył faktem przyjemności z obcowania z pięknymi i inteligentnymi kobietami. Kant, który tak naprawdę całe swoje życie spędza w małym i zaściankowym mieście nie posiadał stałego kontaktu z ludźmi, którzy mogliby mu dorównać jeśli chodzi o intelekt. W swych dociekaniach filozoficznych zdany był więc na samego siebie. Dzięki jego osobie uniwersytet Królewiecki stał się jedną z uznanych uczelni.

Kant poddawał osiągnięcia dotychczasowej filozofii dokładnemu przeglądowi i bardzo krytycznie je oceniał. Podejście takie nazywał idealizmem, który przybierał dwie formy, albo transcendentalną albo też bryczyną. Polegać miało to przede wszystkim na badaniu i analizie podstawowych warunków, które muszą zostać spełnione, tak aby zaistniała możliwość przeprowadzenia jakichkolwiek badań medycznych. Za największe jego osiągnięcie uważać będziemy mogli rewizję dotychczasowych koncepcji w dziedzinie samej teorii poznania oraz w jeszcze wielu, wielu innych dziedzinach oraz aspektach.

Każdy z filozofów i jednocześnie każda z nowych myśli filozoficznych będzie wprowadzała całkowicie nowe pojęcie, a sam Kant pod tym właśnie względem zachowywał bardzo dużą twórczość. Miało to jednak solidne uzasadnienie, między innymi dlatego, że starał się on opracować całkowicie nowy język filozoficzny, tak aby możliwe było wyrażenie koncepcji, którą chciał zaprezentować. Za podstawę przyjmuje on brak założeń wstępnych z wyjątkiem uznania zasad kierujących elementami logiki. Badania takie w jego odczuciu noszą nazwę transcendentalnych, ponieważ dokonywane jest w nich wykroczenie poza wiedzę, która jest obecnie w ludzkim posiadaniu. Poszukując odpowiedniego rodzaju sądów, które mogłyby być bezwyjątkowo prawdziwymi i jednocześnie niosły ze sobą wiedzę dotyczącą świata, udało się mu stworzyć teorię, która bazuje na tak zwanych sądach syntetycznych. Zdaniem Kanta występowały będą one w takich dziedzinach matematycznych jak arytmetyka oraz geometria i traktować przede wszystkim o podstawowych składnikach ludzkich wrażeń. Chodzi tutaj przede wszystkim o czas oraz przestrzeń, którą mu odbieramy. Czas i przestrzeń w tym ujęciu to formy, w które następnie wtłoczone zostają wszystkie z naszych wrażeń zmysłowych. Nasz rozum tworzyć będzie szerokiego rodzaju idee, zarówno Boga, kosmosu, czy też duszy. Ludzka natura posiada potrzebę zgłębiania tychże właśnie idei, jednak prowadzić będzie to na manowce – jest to jeden z kolejnych wniosków, do których dochodzi kant w swoich pracach.

Emmanuel Kant swoją pracę nad stworzeniem nowej myśli filozoficznej zaczyna przede wszystkim od poszerzenia teorii logiki, której spisanie przypisuje się arystotelesowi. Według Kanta podział sądów miał dzielić je na analityczne oraz syntetyczne. Podziały te krzyżowały będą się ze sobą, sądy analityczne bowiem opierają się na zasadzie niesprzeczności. Wszystkie zdania analityczne są niezależne od doświadczenia. Sądy syntetyczne natomiast pochodzić będą z doświadczenia. Pojawić mogą się wszędzie tam gdzie tylko miejsce ma wykroczenie poza jakieś pojęcie. Zdaniem Kanta sądy matematyczne posiadać będą właśnie tego rodzaju charakter.

Koncepcje, które udało się opracować i następnie przedstawić Kantowi z całą pewnością wywarły ogromny wpływ na filozofię zachodniej części starego kontynentu. Już za życia samego myśliciela znajdowały one swe odbicie w kolejnych pracach. Po filozofii krytycznej nie sposób już było posługiwać się takimi pojęciami jak Bóg, absolut, czy też istota w formie w jakiej czyniono to przed opublikowaniem prac przez Kanta. Kantyzm daje początek całkowicie nowemu ruchowi filozoficznemu, które później nazwany zostaje idealizmem niemieckim. Pierwszy poważniejszy krytyk tegoż ruchu to niejaki Hegel. Uznaje on między innymi filozofię tą za pozbawioną formalności i wręcz abstrakcyjną, a przede wszystkim łamiącą ramy czasowe i tak dalej. Przeciwstawił tejże formie koncepcję, która bazować miała na wykrytym przez siebie samego prawu dialektyki. Pośród filozofów wieku dwudziestego, którzy nawiązywali do Kanta, znaleźć będziemy mogli między innymi Cohena, Rawlsa i wiele innych znanych nazwisk.

Starając się zamknąć całą kantowską filozofię w pigułce, będziemy mogli stwierdzić, że przestrzeń oraz czas są formami naoczności naszych zmysłów. Wszystko co nas otacza będzie posiadało dla nas wymiar przestrzenny i zajmuje jednocześnie określone miejsce na osi czasu. Oprócz tego ludzki sposób postrzegania wszystkie w trój wymiarze i w czasie jest jedyną z dostępnych form widzenia przez nas świata. Oprócz tego twierdził on, że ludzkie myślenie opierało będzie się na zasadzie akcji i reakcji, między innymi jedność, wywołuje wielość, przyczyna skutek, a stałość zmienność i wiele, wiele innych tym podobnych.